برای دریافت و لذت بردن از طراحی شهری و سیمای شهر (TownscaPe) )کدام اصول‌ زیباشناختی را می‌توان تدوین و یا حد اقل پیشنهاد کرد؟و پایهء فلسفی احتمالی برای تنظیم ضوابط زیبایی‌شناسی در طراحی شهری،به عنوان یک هنر مورد استفادهء عامه،چه خواهد بود؟

اگر بتوان میان زیبایی‌شناسی معماری و زیبایی‌شناسی برنامه‌ریزی شهری تمایز قایل شد، شاید بتوان گفت که موضوع معماری عبارت است‌ از بناها و مجموعه‌های ساختمانی و ابعاد محسوس درونی و بیرونی آنها و موضوع طراحی‌ شهری،در متن برنامه‌ریزی شهری،به طور عمده‌ عبارت است از فضاهای حرکت مردم و وسایل‌ نقلیه که بین مجموعه‌های بزرگ ساختمانی قرار گرفته است.از دیدگاه بصری،طراحی شهری، در درجهء اول طراحی فضاها محسوب می‌شود.

تجربهء زیباشناختی در معماری،به طور عمده، بر روابط انتزاعی شکل‌ها،تعریف فضا و عناصری‌ که آنها را خوشایند و لذت‌بخش می‌سازد مثل‌ ضرباهنگ(ریتم)،رنگ و سایه روشن استوار است.احساس زیباشناختی در عرصهء طراحی و سیمای شهر،نیز به همین‌گونه است،ولی بیشتر بر روی فضا،که در اینجا خصلتی گسترده‌تر دارد، تأکید می‌ورزد.

نکتهء مهم در زیبایی‌شناسی محیط شهری یا سیمای شهری،روحیه و خصلت فرد دریافت‌کننده‌ است.برای ارزیابی معماری یک بنا،معمولا آن را جدا از محیط مورد ملاحظه قرار می‌دهند،اما یک‌ طراح هشری به آثار عرصهء وسیعی از بناها و فضاها می‌اندیشد.محیط شهری،احتمالا کمتر مورد توجه بازدیدکنندگان و سیاحان قرار می‌گیرد،زیرا آنان به طور آگانه یا نسبتا آگاهانه،بناهای خاصی را برای تماشا برمی‌گزینند.اما شهروندانی که در شهر زندگی‌ می‌کنند آشنایی زیادی با محیط خود دارند و هر روزه در فضاهای آن حرکت می‌کنند.ممکن است‌ که آشنایی شهروندان با محیط پیرامون خود بسیار عمیق باشد و ممکن است که نسبت به آن‌ علاقه‌مند یا بی‌علاقه باشند.همچنین ممکن است که‌ آگاهی آنان از محیط خود بسیار ناچیز و مبهم‌ باشد که در این صورت نیز،علاقه و یا عدم علاقه‌ زیبایی،کیفیت یک‌ پدیدهء عینی و مستقل از ادراک کنندهء آن نیست، بلکه ارزشی است که از سوی فرد دریابنده‌ به یک وجود عینی‌ مثل یک منظرهء طبیعی، یک بنا،یک پردهء نقاشی،یک شعر و یا یک آهنگ موسیقی‌ افزوده می‌شود. بنابراین،اینکه‌ چه چیزی زیبا و چه چیزی زشت‌ است،به عقیدهء فرد بستگی دارد.

تجربهء زیباشناختی‌ در معماری، به طور عمده، بر روابط انتزاعی‌ شکل‌ها،تعریف فضا و عناصری که آنها را خوشایند و لذت‌بخش‌ می‌سازد مثل‌ ضرباهنگ، رنگ و سایه روشن‌ استوار است.

وجود خواهد داشت.ولی چندان روشن نخواهد بود.شهروندی که آگاهی عمیقی از محیط خود دارد،ممکن است از برخی از جلوه‌های خاص آن‌ مثل خیابانی دلپذیر با بنایی شکوهمند در انتهای‌ آن و یا میدانی محصور و جذاب لذت ببرد،همچنین‌ ممکن است برای رفت‌وآمد خود راهی را که‌ لذت‌بخش‌تر است برگزیند.

یک شهروند ناآشناتر،ممکن است به‌ همین‌گونه عمل کند،اما دلیل آن را نمی‌داند و نمی‌تواند علل عادت‌های خود را توضیح دهد.کسان‌ بسیار دیگری هستند که خیلی کم به علل‌ زیباشناختی علاقه یا بی‌علاقگی خود به محیط آگاهی دارند.آنان همان‌طور که به شدت در کودکان دیده می‌شود،به واسطهء بیم اندکی که از یک بنای بدهیبت دارند و یا بنا به دلایلی مشابه اغلب‌ حاضر نیستند که از مسیری معین عبور کنند.در هرحال بعید است که کسی حواس سالم و فعال‌ داشته باشد،ولی نسبت به یک محیط شهری کاملا بی‌تفاوت باقی بماند.

اینکه معماری با بتن جامعه درگیر ه تقریبا جای نفی نداره .. جامعه ای مثل جامعه چند بعدی ما .. پر از عرب و عجم . پر از روشن فکر و آدم به ظاهر روشن فکر .. پر از سیاست مدارهای خبره و غر غرو .. پر از همه چیز بی ربط و با ربط که همه اینها بر سبک زندگی اثر می ذاره .این روزها کتاب جامعه شناسی خودمانی نوشته حسن نراقی رو می خونم .کتابی پر است از  برائت های ایرانی که آن را در سیاه و سفید دیدن کل جامعه که خوب تحلیل می کنه ... برائت هایی که مقصر فلان است و ما همه بازیچه بهمان. حالا جواب دادن به این همه بالا و پایین جامعه ، در نفی و اثبات اصول و غیر اصول حاکم بر آن در طراحی اونم در جایی مثل خانه بسیار مهمه .. یاد استاد طرح پنج مسکونی بخیر که میگفت قانون پشت در خونه می ماند همان جا که کفش می ماند .

*******************

جامعه ما به شدت قانون گریز شده . این مقاله علت ها رو مطرح می کنه .

نمایی متفاوت از جایی خاص!!

عکس میدان راه اهن از پشت بام میدان راه اهن .

ده سال است که نشریه‌ معتبر «اکونومیست» به ارزیابی سرزندگی و شادابی شهرهای عمده دنیا می‌پردازد. این ارزیابی‌ها به انگیزه کمک به برنامه‌ریزی و تصمیم سازی های دولت‌های تاثیرگذار اروپا و آمریکا انجام می‌شود و موارد استفاده فراوانی هم دارد. با این‌حال، این ارزیابی، که اینک تبدیل به شاخص تاثیرگذار در مناسبات بین‌المللی شده ‌است، با هر انگیزه و هدف اولیه‌ای که دارد، حاوی نکات مهمی در حوزه مطالعات شهر و شهرسازی است.

نرخِ سرزندگی در واحد سنجش اکونومیست با وزن‌گذاری مقوله‌ها بدست می‌آید، مقوله‌هایی که خود به زیرمقوله‌ها تقسیم می‌شوند تا شاخص‌های هرچه بیشتری را در بر بگیرند. شاخص‌ها بر اساسِ «قابلِ قبول»، «قابلِ تحمل»، «غیر راحت»، «نامطلوب» و «غیر قابل تحمل» ارزیابی می‌شوند.

مقوله اول: ثبات( امنیت و آرامش محیطی )

مقوله دوم : بهداشت محیطی

مقوله سوم : فرهنگ و محیط

مقوله چهارم : آموزش

مقوله پنجم : زیر ساخت ها

با نگاهی واقع گرایانه سرزندگی و شادابی شهر های ما و مشخصا شهر مشهد در چه جایگاهی است؟

با نگاه منطقه ای و ژئوپلتیک اگر نگاه کنیم نسبت به منطقه در وضع بسیار خوبی قرار می گیریم  اما واقعیت سرزندگی و شادابی در شهر های ما قابل قبول است ؟ یا قابل تحمل؟ 

برای چندمین بار خواهم نوشت . از روزمرگی های یک معمار 13 ساله . از اوج و فرود . از همراهی های 12 ساله یه مشت بچه معمار . از اتفاقات دنیای زیبامون و از بدیهای همون دنیای زیبا . البته که انگیزه این نوشتن تبریک تولدی بود از جانب دوستی وبلاگی .سعی خواهم کرد در دو مقوله معماری و مدیریت پروژه و شهرسازی اتفاقات روزمرگی را مصور و نوشتاری همانند 10 سال پیش به روز کنم .